Brzezinka

Sołtys: Jan Szczepański

BRZEZINKA
– jest położona w północnej części Rowu Krzeszowickiego, nieco poniżej ujścia Doliny Będkowskiej, do której prowadzi stąd główna droga dojazdowa. Przez wieś przebiega Szlak Warowni Jurajskich (niebieski) z Rudawy do Mstowa k. Częstochowy przez Dolinę Będkowską, Ojców i Wolbrom.

Z historii...

Brzezinka – stanowiła uposażenie dziekanów krakowskiej kapituły katedralnej i zapewne wyłoniła się w wyniku reorganizacji sąsiednich Kobylan, analogicznie pozostających własnością kapitulną. Pierwszych wzmianek o istnieniu wsi dostarczają akta sądu ziemskiego krakowskiego z 1427 r. Kolejne informacje przynoszą dyplomy królewskie - Władysława Warneńczyka z 1441 r., na mocy którego Brzezinka i Kobylany zostają urządzone na prawie niemieckim oraz potwierdzający ów przywilej akt Kazimierza Jagiellończyka z 1464 r. Sporo danych o wsi odnajdujemy w Liber Beneficjorum Jana Długosza z lat 1470- 80. W Brzezince był wówczas młyn nad Będkówką, zw. Ossobniczą z rolami i łąkami, a także karczma, przy gościńcu z Krakowa przez Modlniczkę, Brzezie, Brzezinkę, Siedlec do Krzeszowic, dokładnie opisanym sto lat później w 1571 r.; nie było dworu, który został odnotowany dopiero w połowie XVI w. Stan własności uległ zmianie dopiero z końcem XIX w. Obok kapituły krakowskiej użytkującej łąki, jako właściciel tzw. części II Brzezinki obejmującej użytki rolne i parcele budowlane pozostawał Kasper Jaroń. W XX-wiecznej historii wsi warto odnotować dwa wydarzenia: utworzenie w 1914 r. Drużyn Strzeleckich, oddanych z chwilą wybuchu I wojny światowej pod komendę Józefa Piłsudskiego, zaś w okresie II wojny światowej – zniszczenie 5.09.1939 r. kilkudziesięciu domostw na skutek niemieckich nalotów na stację w Rudawie i ostrzału artyleryjskiego.

Zabytki

We wsi znajduje się sporo zabytkowych przydrożnych krzyży i kapliczek, nie zawsze jednak opatrzonych datą wystawienia. Najbardziej okazała, murowana z dwuspadowym dachem stoi przy skrzyżowaniu głównej drogi z drogą do Doliny Będkowskiej. Została ufundowania w 1816 r. przez miejscowego włościanina Tomasza Wieprzka. Z pozostałych godnymi uwagi są krzyże: z 1898 r. przy ul. Krakowskiej, u zbiegu z ul. Zachodnią z 1898 r. oraz z ul. Akacjową z 1919 r. wystawiony przez Piotra i Zofię Jaroniów, a także z 1880 r. przy wjeździe do wsi od strony Rudawy. Przy ul. Krakowskiej, na jej zakręcie ku płn. Warto też zwrócić uwagę na dwa drewniane domy mieszkalne z początku XX w.

Źródło: Przewodnik turystyczny „Gmina Zabierzów Jurajska Kraina”