Bolechowice

Sołtys: Henryk Krawczyk

BOLECHOWICE – rozległa wieś położona na północnej granicy Rowu Krzeszowickiego, u podnóży stromej i widokowej krawędzi Wyżyny Olkuskiej, którą rozcina słynna Dolina Bolechowicka. Walory krajobrazowe zarówno doliny, jak i jej otoczenia, a także dogodna obecnie komunikacja miejska zadecydowały o turystycznej popularności Bolechowic, które stały się ważnym węzłem szlaków pieszych i rowerowych i dogodnym punktem wyjścia w Podkrakowskie Dolinki. Sołectwo Bolechowice – zwycięzca konkursu Województwa Małopolskiego „Niezwykła Małopolska Wieś 2018” w kategorii „Piękna Małopolska Wieś”. Z historii... Bolechowice z nadania Bolesława Wstydliwego w 1243 r. stanowiły własność kapituły krakowskiej, która utrzymała majątek do czasów rozbiorowych, tj. do 1803 r. Upaństwowiony przez Austriaków, został ostatecznie w 1847 r. przez władze Rzeczpospolitej Krakowskiej sprywatyzowany. Zakupił go płk artylerii Feliks Bochenek, a od niego niejaki Gołemberski. Później należał do Michaliny Dobrzyckiej, a następnie po 1863 r. został zakupiony przez Franciszka Ożegalskiego (1816-1875), i w rękach jego zstępnych pozostał do czasu nacjonalizacji w 1945 r. Zabytki – kościół parafialny pw. Apostołów Piotra i Pawła – najstarszą częścią świątyni są prezbiterium i zakrystia, wzniesione w 1393 r. z fundacji biskupa Piotra Wysza, a także XV-wieczna część murów nawy, którą przebudowano w XVII w., a następnie w latach 1912-13 przedłużono. Wówczas też wzniesiono też charakterystyczną dla krajobrazie wsi wysoką wieżę zegarową, której jednak nie wykończono z uwagi na wybuch wojny. W wyposażeniu wnętrza, w większości barokowym, na uwagę zasługuje ołtarz główny z obrazem Ukrzyżowania, namalowanym w 1685 r. przez Jana Trycjusza (Tretkę), nadwornego artystę królów Jana Kazimierza, Michała Korybuta Wiśniowieckiego i Jana III Sobieskiego. Z wcześniejszych elementów wystroju interesującą jest gotycka dekoracja malarska ścian prezbiterium z lat 1410-20, którą odkryto w latach 60. XX w. podczas restauracji kościoła. Przedstawia ona m.in. sceny figuralne Ukrzyżowania i św. Krzysztofa oraz elementy ornamentalne, w tym herb fundatora świątyni - Bróg. Natomiast polichromia w nawie została wykonana współcześnie w latach 1994 - 1997. W otoczeniu kościoła zachowały się trzy sędziwe lipy uznane za pomniki przyrody. W jego pobliżu warto również zwrócić uwagę na niewielki, zwieńczony orłem kamienny pomnik. Został on wystawiony w 1928 r., w 10 rocznicę odzyskania niepodległości dla upamiętnienia mieszkańców Bolechowic - ofiar I wojny światowej. – dworek kapitulny - wzniesiony z końcem XVIII w. zachował się w swej klasycystycznej formie, z kolumnowym gankiem i mansardowym dachem. Po nacjonalizacji majątku Ożegalskich w 1945 r. został przeznaczony na cele publiczne. W 1974 r, zakupił go i gruntownie odnowił Janusz Roszko (1932-1995), krakowski dziennikarz i pisarz, znany głównie ze swych książek o tematyce historyczno-archeologicznej. Obecnie dworek nadal stanowi własność jego rodziny i wraz z otaczającym go parkiem krajobrazowym jest niedostępny. Nie zachowały się natomiast przyległe zabudowania gospodarcze. Na ich miejscu w 1997 r. wybudowano parking zabezpieczając fragment muru d. stajni. Natomiast drewniany spichlerz z 1763 r. trafił do projektowanego skansenu w Krakowie Krzesławicach. „Jakież to piękne miejsce ! Aż popatrzeć miło, Jakby się do pasterskich zabaw urodziło (…) Ku zabawie las, góry, strugi i krynice? Otóż wy macie wszystko Bolechowice (…) Tak oto w 1784 r. zachwalał uroki Bolechowic, a także ich okolic w swej sielance „Bolechowice” Jan Paweł Woronicz (1757-1829), od 1816 r. biskup krakowski, następnie prymas Królestwa Polskiego, polityk i poeta. Być może biskup Woronicz napisał te słowa tu w Bolechowicach, w kapitulnym dworku. Dolina Bolechowicka – zw. też Wąwozem Bolechowickim, wykształcona w górnojurajskich wapieniach, licząca około 1,5 km długości, wąska i kręta - jest uznawana za jedną z najbardziej malowniczych z Podkrakowskich Klasycystyczny dworek w Bolechowicach, Otwiera ją efektowna, o niespotykanej wielkości, prawie 30 m wysokości skalna brama, zwana Bramą Bolechowicką. Za Bramą wkraczamy w skalisty wąwóz, o zboczach porośniętych ksero - termicznymi murawami i zaroślami, by dalej w wyraźnie przewężonym i zalesionym, środkowym odcinku napotkać niewielki wodospad utworzony na skalnych progach przez płynący dolinką potoczek Bolechówka. W swej górnej części dolinka tworzy kilka odnóg, z których najdłuższa - właściwa, przybiera formę niedostępnego, skalistego i zalesionego jaru. W 1968 r. Dolinę objęto ochroną, tworząc rezerwat krajobrazowy po powierzchni 21,31 ha. Poza jego granicami, przed Bramą Bolechowicką znajduje się krasowe źródło z dobrą wodą, które uznano za pomnik przyrody.

Żródło: Przewodnik turystyczny „Gmina Zabierzów Jurajska Kraina”