Kochanów

Sołtys: Mariusz Koźbiał

KOCHANÓW – niewielka wieś u podnóży Garbu Tenczyńskiego, opadającego tu do Rowu Krzeszowickiego, stromymi, skalistymi i zalesionymi progami.

Z historii...

Kochanów – obecna nazwa wsi pojawia się dopiero około 1783 r., zaś w 1789 r. wymieniony jest Kochanowski folwark. Nazwy te niewątpliwie wywodzą się od nazwiska Franciszka Ksawerego Kochanowskiego (1720-1782), kasztelana wiślickiego, uczestnika konfederacji barskiej, który dzierżył tut. dobra do 1762 r. Równolegle używano poprzedniej nazwy - Chrosty (Chrusty), odnotowanej już
w 1576 r., obok której funkcjonowały kolejne Podchełmie (1581 r.), Zachełmie (1644 r.) w nawiązaniu do położenia osady pod górą czy lasem Chełm. Pod tą nazwą - Chełm wieś została wzmiankowana po raz pierwszy przez Jana Długosza w okresie lat 1470-80, jako granicząca przez rzekę Rudawę z Więckowicami. Równocześnie z 1476 r. pochodzą wzmianki o karczmie zwanej Chełm, która zapewne dała początek osadzie. Od swych średniowiecznych początków wieś należała do kompleksu majątkowego Aleksandrowic, który po 1869 r. zakupił Eugeniusz książę Lubomirski (1825-1911), działacz społeczny i gospodarczy, filantrop, zasłużony dla sprawy narodowej w dobie powstania styczniowego.

W 1898 r. Aleksandrowice z Kleszczowem i Kochanowem nabył dziedzic Balic Dominik książę Radziwiłł, przeprowadzając parcelacje niektórych folwarków, m.in. Burowa i Szczyglic. Przypuszcza się, że wówczas Kochanów został odłączony od Kleszczowa uzyskując status odrębnej wsi. Zabytki z czasów księcia Lubomirskiego zachowała się drewniana willa wzniesiona w 1896 r. dzięki jego życzliwości przez krakowskie Towarzystwo Kolonii Wakacyjnych. Corocznie latem, aż do 1914 r. wypoczywały w niej osierocone dzieci z Krakowa i Wiednia; w pozostałych miesiącach willa pełniła funkcje dworku myśliwskiego. Podczas obu wojen światowych mieścił w niej sierociniec, a po II wojnie kolonie dla dzieci, następnie od 1955 do 2003 r. szkoła podstawowa. W 1930 r. willa została przebudowana i w tej formie zachowała się oczekując obecnie na restaurację.

Wąwóz Kochanowski

– jest największą z suchych dolin rozcinających północną krawędź Garbu Tenczyńskiego, zalesioną, stromościenną, pokrytą grubymi seriami lessu, spod którego górnojurajskie skałki wyłaniają się dopiero pod samym Kleszczowem. Obok innych dolin, jak Zapustny Dół pod Zabierzowem czy Wąwóz Zbrza Wąwóz Kochanowski świadczy o pierwotnym układzie rzecznym, tj. sprzed trzeciorzędowych zaburzeń uskokowych, które uformowały Garb Tenczyński (zob. część ogólna – budowa geologiczna). Innymi słowy to dalszy pra-odcinek Doliny Będkowskiej. Obecnie przez Wąwóz Kochanowski prowadzi szosa Kochanów - Balice, która na jego niespełna kilometrowej długości pokonuje prawie 100-metrowe przewyższenie.

Żródło: Przewodnik turystyczny „Gmina Zabierzów Jurajska Kraina”