Platforma internetowa na rzecz Zapobiegania Powstawania Odpadów (ZPO)

Odpady - akty prawne

• Dyrektywa Parlamentu europejskiego iRady2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008r. w sprawie odpadów
• Krajowy Program Gospodarki Odpadami ustala zasady zapobiegania powstawania odpadów w kraju i na szczeblach wojewódzkich
• Ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. , a w niej m.in.: Art. 3 zawierający słowniczek oraz definicje pojęć związanych z odpadami oraz Art. 17. 1. wprowadzający następującą hierarchię sposobów postępowania z odpadami:

1.  zapobieganie powstawaniu odpadów;
2.  przygotowywanie do ponownego użycia;
3.  recykling;
4.  inne procesy odzysku;
5.  unieszkodliwianie.

Edukacja ekologiczne

Niezwykle ważnym elementem edukacji ekologicznej są działania podnoszące świadomość społeczeństwa i przedsiębiorców w zakresie ochrony środowiska i gospodarki odpadami. Do głównych założeń programu w zakresie gospodarki odpadami należy:

• podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa,     
• rozpowszechnianie zasad prawidłowego postępowania z odpadami,         
• zwrócenie uwagi na potrzebę segregowania i powtórnego wykorzystania odpadów,           
• informowanie o korzyściach dla środowiska związanych z prowadzeniem racjonalnej gospodarki odpadami.           

Prawidłowo prowadzone działania proekologiczne, mogą doprowadzić do zmniejszenia ilości powstawania odpadów, wzrostu procesów indywidualnego zagospodarowania lub segregacji odpadów u źródła ich powstania, wykorzystanie w recyklingu odpadów mogących zastąpić surowce pierwotne (ewentualne wykorzystanie części ulegających biodegradacji) wzrostu ilości odpadów poddawanych unieszkodliwianiu poza składowaniem i minimalizacji odpadów trafiających na składowiska.            

Segregacja odpadów

Poniższa grafika obrazuje jak prawidłowo segregować odpady.

Dodatkowo raz w roku w naszej gminie sprzed posesji odbierane są odpady wielkogabarytowe, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektroniczny, odzież i tekstylia, odpady budowlane i rozbiórkowe, opony samochodowe. W aptekach i ośrodkach zdrowia można oddać przeterminowane leki zużyte igły i strzykawki.

Poniżej znajdują się wskazówki dotyczące segregacji niektórych odpadów:                     

*Agrafki– wyrzucamy do pojemnika/worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne. Inne przedmioty biurowe, które są w całości metalowe, np. pinezki, zszywki czy spinacze wyrzucaj tak samo.

*Akwaria – duże należy wystawić w dniu zbiórki odpadów wielkogabarytowych, a te małe można wyrzucić do odpadów zmieszanych. Szkło, z którego są zrobione, nie nadaje się do recyklingu.

*Armatura – to odpad budowlany, który wystawiamy w dniu przyjazdu mobilnego PSZOK-u.

*Balony – wyrzucamy do pojemnika na odpady zmieszane.

*Bandaże – należy wyrzucać je do pojemnika na odpady zmieszane.

*Baterie – podobnie jak żarówki, są to odpady niebezpieczne. Każdy punkt handlowy, w którym zostały kupione, powinien nieodpłatnie je przyjąć. Można je również oddać do specjalnych punktów zbioru lub wystawić przed posesję w dniu przyjazdu mobilnego PSZOK-u.

*Biżuteria – powinno się wyrzucać ją do pojemnika na odpady zmieszane.

 *Bombki choinkowe – plastikowe należy wyrzucać do pojemnika żółtego na tworzywa sztuczne i metale, te szklane do pojemnika na odpady zmieszane. Jeśli ozdoba wykonana jest z różnych połączonych materiałów, powinno się wyrzucić ją do pojemnika na odpady zmieszane.

*Butelki po sosach, syropach, olejach spożywczych – jeśli nie ma w nich zaschniętych resztek i można je łatwo opłukać, wyrzucamy je do pojemnika/worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne, a jeśli są silnie zabrudzone, ich miejsce to pojemnik na odpady zmieszane.

*Butelki po olejkach do ciast i eterycznych – opróżnione wyrzucamy do pojemnika zielonego na szkło, a ich plastikowe nakrętki do żółtego na tworzywa sztuczne.

*Buty – należy wystawić przed posesję w dniu przyjazdu mobilnego PSZOK-u.

*Cążki – podobnie jak pęsety, pilniczki i inne wykonane w całości z metalu przedmioty kosmetyczne należy wyrzucać do pojemnika żółtego na metale i tworzywa sztuczne.

*Celofan, np. po kwiatach – należy wyrzucić do pojemnika/worka żółtego na tworzywa sztuczne.

*Chemia domowa – opakowania tekturowe np. po proszku do prania należy wyrzucić do pojemnika/ worka niebieskiego na papier. Opakowania plastikowe (np. po płynach do mycia naczyń, toalet, czyszczenia powierzchni, spray do mycia okien) opróżnione wyrzucamy do pojemnika/worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne.

*Czasopisma kolorowe i katalogi – niezależnie od tego na jakim papierze zostały wydrukowane, wyrzucamy je do pojemnika/worka niebieskiego na papier.

*Cyrkle – niezależnie czy zostały wykonane z plastiku czy metalu, trafiają do pojemnika/worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne.

*Dezodorant w sztyfcie – jeśli jest w opakowaniu plastikowym, należy go wyrzucić do pojemnika/worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne.

*Dezodorant w kulce – jeśli jest w szklanym opakowaniu, powinien trafić do pojemnika/worka zielonego na szkło, a plastikowa nakrętka do pojemnika żółtego na metale i tworzywa sztuczne.

*Dezodorant w sprayu – butelki pod ciśnieniem należy wyrzucać do odpadów zmieszanych.

*Długopisy – wyrzucamy do pojemnika/worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne, a wkłady do pojemnika na odpady zmieszane.

*Dmuchane materace i piłki – tego typu przedmioty należy wyrzucać do pojemnika na odpady zmieszane.

*Doniczki – plastikowe wyrzucamy do pojemnika/worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne, a ceramiczne do pojemnika na odpady zmieszane. Powinny być opróżnione.

*Elektroodpady – stare dyski, płyty, tonery, sprzęt RTV i AGD i inne przedmioty elektroniczne należy oddać do specjalnych punktów w sklepach z elektroniką lub wystawić przed posesję w dniu zbiórki odpadów wielkogabarytowych.

*Figurki gipsowe, gliniane i porcelanowe – powinno się wyrzucać do pojemnika na odpady zmieszane.

*Filtry do wody i oczyszczaczy powietrza – należy wyrzucać do pojemnika na odpady zmieszane.

*Filtry do kawy, torebki po herbacie – można wyrzucać do pojemnika na bioodpady.
*Fiolka po insulinie – jest odpadem niebezpiecznym. Takie opakowania można oddać w wybranych aptekach lub ośrodkach zdrowia.

*Flakonik po perfumach – razem z dyfuzorem wyrzucamy do pojemnika/worka zielonego na szkło. Jeśli nakrętka jest plastikowa wyrzucamy ją do pojemnika żółtego na metale i tworzywa sztuczne.

*Folia – niezbrudzoną folię wyrzucamy do pojemnika/ worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne, w tym folię bąbelkową, woreczki foliowe, koszulki na dokumenty itp. Jeśli jest zabrudzona, jej miejscem jest pojemnik na odpady zmieszane.

*Gąbki do mycia – należy wyrzucać do pojemnika na odpady zmieszane.

*Grzyby – można wyrzucać do pojemnika/worka brązowego na bioodpady.

*Gumki do włosów – wyrzucamy do pojemnika na odpady zmieszane.

*Guziki – ze względu na wielkość wyrzucamy je do pojemnika na odpady zmieszane. Możemy także spakowane razem oddać w dniu zbiórki odzieży – przyjazdu mobilnego PSZOK-u.

*Gruz – odpady budowlane i rozbiórkowe, które powstały w wyniku robót budowlanych, na które wymagane jest pozwolenie na budowę lub rozbiórkę, powinny być składowane do kontenera dostarczonego przez podmiot uprawniony i w nim odbierane. Odpady wytworzone w ramach prac, które nie są prowadzone na podstawie przepisów ustawy Prawo budowlane, wykonanych we własnym zakresie przez właściciela nieruchomości zamieszkałej – należy oddać w ramach PSZOK (limit: 200 kg na rok).

*Gwoździe, śrubki, nakrętki metalowe – powinny trafić do pojemnika/worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne.

*Igły do szycia – odpowiednio zabezpieczone należy wyrzucać do pojemnika /worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne.

*Igły ze strzykawki – są odpadami niebezpiecznymi. Należy oddać je do wyznaczonej apteki lub wyznaczonego ośrodka zdrowia.

*Jajko – skorupki należy wyrzucać do pojemnika/worka brązowego na bioodpady, całe jajko lub przetworzone, do pojemnika na odpady zmieszane.

*Kalka – powinna trafić do pojemnika na odpady zmieszane.

*Kapsle – należy wyrzucać do pojemnika/worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne.

*Kapsułki z ekspresu do kawy – jeśli są opróżnione można wyrzucić je do pojemnika/worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne, gdy w środku jest resztka kawy, do pojemnika na odpady zmieszane.

*Karma dla zwierząt – należy wyrzucać ją do pojemnika na odpady zmieszane. W przypadku karmy dla gryzoni, która składa się z samych ziaren, można wyrzucić ją do pojemnika brązowego na bioodpady.

*Kartony po mleku, sokach – są odpadami wielomateriałowymi, dlatego wyrzucamy je do pojemnika/worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne.

*Kartony po pizzy – jeśli są czyste i suche można wyrzucić je do pojemnika/worka niebieskiego na papier, te zabrudzone należy wyrzucić do pojemnika na odpady zmieszane.

*Karty kredytowe – można wyrzucać do pojemnika/ worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne.

*Karty SIM – są zaliczane do elektrośmieci, dlatego powinny zostać odebrane przez mobilny PSZOK.

*Kleje – zarówno te w sztyfcie, jak i w tubce należy wyrzucać do pojemnika na odpady zmieszane.

*Kołonotatnik – oderwaną okładkę należy wyrzucić do pojemnika na odpady zmieszane, metalową spiralkę do żółtego na metale i tworzywa sztuczne, a pozostałe kartki do niebieskiego na papier.

*Korki do wina – plastikowy korek należy wyrzucić do pojemnika/ worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne, a naturalny lub z innych materiałów do pojemnika na odpady zmieszane

*Kości – wyrzucamy do pojemnika na odpady zmieszane

*Kredki – należy wyrzucać do pojemnika na odpady zmieszane.

*Kwiaty doniczkowe – części roślinne powinno się wrzucać do worka brązowego oznaczonego zielonym pasem w zabudowie jednorodzinnej lub kubła z napisem “BIO-zielone” w zabudowie wielolokalowej.

*Lakier do paznokci i zmywacz – powinny trafić do pojemnika na odpady zmieszane.

*Lekarstwa – są odpadami niebezpiecznymi. Powinny trafić do apteki lub ośrodka zdrowia. Pudełko można wyrzucić do pojemnika/worka niebieskiego na papier, a puste listki i blistry do pojemnika na odpady zmieszane.

*Słoiczki po lekarstwach należy wyrzucić do pojemnika/ worka zielonego na szkło lub żółtego na metale i tworzywa sztuczne odpowiednio do materiału, z którego zostały wykonane.

*Linijka, ekierka – wyrzucamy do pojemnika/worka na odpady zmieszane.

*Lustro – należy wyrzucić do pojemnika na odpady zmieszane lub wystawić przed posesję w dniu odbioru odpadów wielkogabarytowych.

*Magnesy na lodówkę – powinno się wyrzucać do pojemnika na odpady zmieszane

*Maszynka do golenia – z zabezpieczonym ostrzem powinna trafić do pojemnika na odpady zmieszane

*Naczynia – ceramiczne i szklane, np. talerze, szklanki, należy wyrzucać do pojemnika na odpady zmieszane, a plastikowe do żółtego na metale i tworzywa sztuczne.

*Niedopałki – powinny trafić do pojemnika na odpady zmieszane.

*Papierki po cukierkach – wyrzucamy do pojemnika na odpady zmieszane.

*Opakowania po chipsach – wyrzucamy do pojemnika na odpady zmieszane. Jeśli producent zaleca, by wyrzucić do pojemnika/worka żółtego na metale i tworzywa sztuczne, należy postąpić zgodnie z informacją na opakowaniu.

*Papier po maśle – tłusty, brudny papier powinno się wyrzucać do pojemnika na odpady zmieszane.

*Żywność przetworzona – ugotowane jedzenie lub gotowe produkty należy wyrzucać do pojemnika na odpady zmieszane.

*Żwirek z kuwety i odchody zwierząt – należy wyrzucać do pojemnika na odpady zmieszane.

*Ubrania – należy wystawić przed posesję w dniu przyjazdu mobilnego PSZOK-u.

GOZ – co to jest?

GOZ to GOSPODARKA OBIEGU ZAMKNIĘTEGO, w którym koniec życia produktu jest zarazem początkiem życia nowego produktu. Wszystkie materiały zostają spożytkowane, a odpad zostaje wyeliminowany, więc odpady staja się surowcami. Oczywiście niektóre, materiały ulegają zużyciu i nie jest możliwe ich wykorzystywanie w nieskończoność, niemniej jednak należy redukować ich ilość do minimum.

W GOZ mówimy o cyklu życia produktu oraz gospodarce obiegowej. Polacy starają się żyć ekologicznie, jednakże nie są świadomi zasad gospodarki obiegowej.  Powyższa grafika obrazuje różnicę pomiędzy gospodarką liniową a obiegową. GOZ stanowi kierunek działania, w którym zmierza Europa. Wprowadzane są innowacyjne rozwiązania mające na celu zapobieganie powstawaniu odpadów oraz zminimalizowanie ilości odpadów trafiających na składowiska, a przede wszystkim do środowiska naturalnego.       

Zamknięty obieg produktu odpowiada idei  „ZERO WASTE”- stanowiąc styl życia, zgodnie z którym człowiek stara się generować jak najmniej odpadów, a tym samym nie zanieczyszczać środowiska poprzez unikanie powstawania odpadów oraz ponownie wykorzystanie produktów, które ma się już w posiadaniu. Jeśli w obecnej postaci nie znajdują już zastosowania, być może można je wykorzystać do nowej funkcji. Mówiąc o GOZ nie można pominąć zasady 5R:

- REFUSE- odmawiaj użytkowania z przedmiotów, które są problematyczne zarówno przy późniejszym ich przetworzeniu, jak i przy ponownym użyciu   
- REDUCE- ograniczaj się i możliwości zmniejsz ilość generowanych odpadów poprzez ograniczenie konsumpcji niepotrzebnych produktów          
- REUSE- użyj ponownie produkty, które ma się już w posiadaniu    
- RECYCLE – segreguj śmieci wrzucając je do odpowiedniego pojemnika celem ponownego wykorzystania w produkcji        
- ROT- kompostuj, gdyż pozwala to na stworzenie dobrego nawozu, który można wykorzystać do użyźnienia ziemi. Dzięki temu nie będą potrzebne sztuczne nawozy, które mocno zanieczyszczają środowisko, w tym wody gruntowe.

Oto kilka przykładów jak stosować zasady GOZ w życiu codziennym:

• naprawiaj i pożyczaj zamiast od razu wyrzucać do kosza
• nie wyrzucaj zbędnych przedmiotów, ale przekaż potrzebującym lub organizacjom pozarządowym
• wybieraj produkty w opakowaniach zwrotnych – np. napoje w butelkach zwrotnych
• wymieniaj książki, filmy, płyt, ubrania, itp. z znajomymi, przyjaciółmi, rodziną
• ogranicz zużycie papieru – wykorzystuj jednostronnie zadrukowane kartki do robienia notatek, drukuj dwustronnie
• kupuj ubrania w sklepach z używaną odzieżą – zamiast kupować nowe rzeczy, poszukaj ich odpowiedników w second handach lub na portalach typu oddam/kupię/zamienię
• spróbuj przerobić stare ubrania dzięki temu uzyskasz niewielkim kosztem coś nowego, oryginalnego
• ponowne wykorzystuj opakowania – np. słoik po dżemie jako słoik na własne przetwory, puszka po kawie jako pojemnik na bułkę tartą, opakowanie po lodach jako pojemnik na żywność lub drobiazgi, itp.
• korzystaj z bibliotek, antykwariatów, bookcrossingu – znajdziesz tam nawet najnowsze bestsellery oraz przekazuj zbędne książki lokalnym bibliotekom, lub antykwariatom
• zorganizuj wyprzedaż garażową – pozbędziesz się przedmiotów, które mogą się jeszcze komuś przydać
• kupuj rzeczy na targach staroci
• zamiast jednorazowych baterii zainwestuj w tzw. akumulatorki – baterie z możliwością wielokrotnego ładowania – ich stosowanie jest nie tylko tańsze, ale również bardziej ekologiczne
• załóż kompostownik
• wspólne organizuj dojazdy do pracy
• zainspiruj się kuchnią „bez odpadów”/ Zero Waste, bo przemyślane zakupy to oszczędna kuchnia.
• nie przyjmuj jedzenia którego nie zjesz np. po przyjęciu u znajomych
• marynuj, pasteryzuj, zamrażaj lub susz jedzenie w celu przedłużenia jego przydatności do spożycia